Pracujących legalnie w Hiszpanii Polaków obejmuje tamtejsza opieka społeczna. Na jakie zasiłki mogą liczyć nasi rodacy i jakie warunki muszą spełnić, by je otrzymać?
Becikowe i zasiłek macierzyński
Po urodzeniu lub adoptowaniu dziecka w Hiszpanii wszystkim rodzicom przysługuje jednorazowy zasiłek – odpowiednik naszego becikowego. Jego wysokość uzależniona jest od miejsca zamieszkania. Najczęściej wynosi on 1 tys. euro
Natomiast zasiłek macierzyński należy się wszystkim ubezpieczonym kobietom. Wystarczy, że przynajmniej przez pół roku w ciągu pięciu lat przed porodem płaciły regularnie składki ubezpieczeniowe. Wysokość zasiłku to 100 proc. ostatniej pensji. Świadczenie w tej wysokości wypłacane jest przez 16 tygodni – tyle trwa urlop macierzyński. Jeśli matka zdecyduje się wrócić do pracy po porodzie, do trzeciego roku życia dziecka będzie otrzymywać 100 euro miesięcznie (1,2 tys. euro
Świadczenie na dziecko
Podstawowy zasiłek rodzinny wynosi 24,25 euro miesięcznie. Świadczenie przysługuje, jeśli rodzice wychowujący jedno dziecko nie zarobili więcej niż 9328,39 euro brutto w ciągu roku. Przy drugim dziecku limit rośnie o 15 proc. W przypadku trojga dzieci rodzice pobierają świadczenie, jeżeli zarabiają najwyżej 15 903,65 euro . Kiedy w rodzinie pojawiają się kolejne dzieci, kwota wzrasta o 2575,95 euro . Jeśli dochód rodziców minimalnie przekracza dopuszczalne limity, mogą otrzymywać zasiłek w nieco niższej i zmiennej kwocie. Ograniczenia nie obowiązują w przypadku dziecka niepełnosprawnego. Świadczenia przysługują tym, którzy mieszkają legalnie na terenie Hiszpanii. Nieobecność w kraju nieprzekraczająca 90 dni nie wpływa na pobierane świadczenia. Jeśli trwa dłużej, musi być uzasadniona, np. chorobą. Dziecko, na które rodzice pobierają zasiłek, również musi mieszkać w Hiszpanii.
Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy dziecko towarzyszy rodzicom, którzy wyjechali z Hiszpanii w związku z wykonywaną pracą. Jeśli spełnione są te warunki, świadczenie należy się dziecku do 18. roku życia. W przypadku niepełnosprawnych dzieci zasiłek może być wypłacany również po osiągnięciu przez nie pełnoletniości. Niepełnosprawne dziecko (33-procentowy stopień niepełnosprawności) do 18. roku życia miesięcznie otrzymuje 48,47 euro (581,64 euro rocznie). Dzieci bardziej chore (65 proc. niepełnosprawności) dostaną 312,43 euro miesięcznie (3749,16 euro rocznie). Pełnoletnie niepełnosprawne dziecko (75 proc. utraty zdrowia) otrzymywać będzie zasiłek w wysokości 468,65 euro miesięcznie (5623,8 euro rocznie. Rodzice ubiegający się o zasiłek rodzinny muszą zgłosić się do lokalnego odpowiednika polskiego ZUS-u, czyli Instituto Nacional de la Seguridad Social (www.seg-social.es). Potrzebny jest ważny dokument tożsamości, zaświadczenie o zameldowaniu oraz wydana przez urząd skarbowy karta (Tarjeta de identificacion fiscal). Niezbędna jest również aktualna książeczka rodzinna (Libro de familia) i zaświadczenie o byciu bezrobotnym, jeśli rodzice dziecka nie są obywatelami Hiszpanii.
W razie jakichkolwiek zmian, np. podwyższenia dochodu lub wyjazdu z Hiszpanii, należy w ciągu 30 dni poinformować pisemnie o takim fakcie Instituto Seguridad Social. Podobnie jak o każdym innym, który powoduje zmianę warunków pobierania zasiłku rodzinnego lub całkowite jego zakończenie
Przed 1 kwietnia danego roku rodzice powinni złożyć deklarację dochodów za poprzedni rok podatkowy. Wszelkie zmiany, modyfikacje lub utrata prawa do zasiłku zaczynają obowiązywać od 1 stycznia następnego roku.
Inne świadczenia socjalne
Wnioski o inne zasiłki dla rodzin są rozpatrywane indywidualnie. Wysokość świadczenia zależy od kilku czynników. Oczywiście ważny jest dochód, ale też wiek, staż pracy, sytuacja rodzinna. Nie bez znaczenia jest to, czy byłeś kiedykolwiek sądzony i skazany. Średni zasiłek wynosi 380 euro miesięcznie. Jeśli masz więcej niż 42 lata i dwie osoby na utrzymaniu, możesz liczyć na 512 euro , a jeśli utrzymujesz trzy osoby – na 637eu . O świadczenie możesz się też starać, kiedy planujesz przeprowadzkę, a nie masz na to środków. Ile dostaniesz pieniędzy i czy będzie to jednorazowy, czy dłużej wypłacany zastrzyk gotówki, zależy od indywidualnej sytuacji.
Zasiłek dla bezrobotnych
Po legalnie przepracowanym roku, kiedy stracisz pracę, możesz starać się o zasiłek dla bezrobotnych. Jeśli pracownik nie został zwolniony na skutek zaniedbań z jego winy, może spodziewać się zasiłku w wysokości 70 proc. średniej pensji z ostatniego półrocza. Tyle będzie dostawać przez pierwsze sześć miesięcy, potem kwota zmniejszy się do 60 proc. Po przepracowaniu 546 dni na zasiłku można przebywać przez 120 dni,
po 719 – 180 dni,
po 899 – 240 dni,
po 1179 – 300 dni,
po 1619 – 480 dni,
po 1979 – 600 dni,
po 2159 – 650 dni.
Utrata pracy nie z winy pracownika nie jest jedynym warunkiem otrzymywania zasiłku. Na początku to wystarczy, jednak później należy również przejawiać chęci do podjęcia nowej pracy i zgłaszać się do urzędu w wyznaczonych terminach.
Bez groźby utraty zasiłku możesz odmówić przyjęcia pracy w sytuacji, kiedy propozycja nie wiąże się z twoim wykształceniem, miejsce pracy jest oddalone od miejsca zamieszkania więcej niż 60 km, a codzienny dojazd zajmowałby ponad trzy godziny. Odmówienie podjęcia pracy z innych powodów jest równoznaczne z odebraniem zasiłku. By nie stracić zasiłku, należy przejść szkolenia i kursy, jakie zaproponuje urząd pracy. W tej sytuacji trudno będzie uchylać się od podjęcia pracy, wymawiając się brakiem ofert odpowiadających twoim predyspozycjom. Na bezrobotnych czeka ok. 120 różnych kursów i szkoleń zawodowych – od nauki spawania, przez kursy księgowości, do komputerowych i pielęgniarskich. Praktycznie dostępny jest kurs w każdej profesji. Większość z nich jest bezpłatna. Można zdobyć nowy zawód lub poszerzyć swoje dotychczasowe kwalifikacje.
Pobieranie zasiłku wiąże się również z pewną dyspozycyjnością – należy się stawiać w urzędzie pracy w wyznaczonym terminie. Nie można też opuszczać Hiszpanii na dłużej niż dwa tygodnie.
Wszystkie informacje o zasiłku dla bezrobotnych można uzyskać w biurach Państwowego Instytutu ds. Zatrudnienia (Instituto Nacional de Empleo – INEM, www.inem.es). Adres najbliższego urzędu pracy znajdziesz na stronie internetowej INEM. Oprócz dowodu tożsamości musisz okazać umowę o pracę (udokumentowany ostatni rok pracy), jej rozwiązanie oraz potwierdzenie zameldowania na terenie Hiszpanii.