Kino

Filmografia hiszpańska jest bardzo bogata, w kraju powstaje wiele bardziej, czy mniej znanych filmów. Dużym uznaniem na świecie cieszyli i cieszą się hiszpańscy reżyserzy: Luis Buñuel, Carlos Saura, Pedro Almodóvar, Alejandro Amenábar, Jaume Balagueró, Alberto Rodríguez, Fernando León de Aranoa czy Ramón Salazar. Wiele filmów nie tylko hiszpańskich, lecz także produkcji amerykańskiej kręconych jest w Hiszpanii. Znanymi hiszpańskimi aktorkami są m.in.: Fernando Rey, Fernando Fernán Gómez, Antonio Banderas, Sergi López i Javier Bardem oraz aktorki: Sara Montiel, Ángela Molina, Victoria Abril, Carmen Maura, Maribel Verdú i Penélope Cruz.

Znani hiszpańscy reżyserzy filmowi

* Luis Buñuel - ur. 22 lutego 1900 w Calandrze w Hiszpanii, zm. 29 lipca 1983 w Meksyku. Studiował filozofię na uniwersytecie w Madrycie. Podczas studiów przyjaźnił się z Salvadorem Dalí i Federico Garcią Lorcą.

Debiutował w 1928 roku, realizując wraz z Salvadorem Dalím film Pies andaluzyjski. Większość filmów zrealizował we Francji i Meksyku.

Na początku kariery związał się z grupą surrealistów w Paryżu. Spotkanie to wywarło duży wpływ na jego twórczość. Większość jego filmów od tej pory miała liczne odniesienia zawierające elementy surrealizmu. Pierwsze dwa filmy tworzył razem z Salvadorem Dalím, po czym ich drogi rozeszły się. Odbył potem krótki staż w Hollywood, po czym powrócił do Europy.

W czasie wojny domowej w Hiszpanii był po stronie republikanów. Po upadku republiki emigrował do USA. Tam przez pewien czas imał się różnych zajęć (m.in. pracował w Muzeum Sztuki Nowoczesnej). Jego kariera uległa wyraźnemu zahamowaniu. Po wojnie osiedlił się w Meksyku, gdzie po pewnym czasie na nowo rozpoczął kręcenie filmów.

W tym okresie tworzył głównie dzieła typowo komercyjne, jednak od czasu do czasu powstawały filmy nawiązujące do dawnych fascynacji reżysera. Do ważniejszych filmów tego okresu można zaliczyć Zapomniani, Wniebowstąpienie, Brutal, Zbrodnicze życie Archibalda de la Cruz, Nazarin, Viridiana, Anioł zagłady, Dziennik panny służącej, Szymon Pustelnik.

W 1967 we Francji powstał film Piękność dnia. Po tym filmie Buñuel tworzył już wyłącznie w Europie. W 1982 wydał wspomnienia pt. Moje ostatnie tchnienie.

* Carlos Saura - ur. 4 stycznia 1932 w Huesca w Aragonii w Hiszpanii, hiszpański reżyser filmowy, scenarzysta, pisarz i producent filmowy. Brat malarza Antonia Saury. Dwukrotnie żonaty, przez wiele lat pozostawał w nieformalnym związku z aktorką Geraldine Chaplin.

Saura jako nastolatek interesował się fotografią i z powodzeniem ją uprawiał. W 1953 rozpoczął studia w Instytucie Kinematografii w Madrycie. Ukończył je w 1957, zdobywając dyplom reżysera. Następnie wykładał w Instytucie do 1963, kiedy to zwolniono go z przyczyn politycznych (tworzył filmy będące krytyką reżimu generała Franco, co wpędzało go w nieustanne problemy z cenzurą).

Pierwsze jego filmy można zaliczyć do nurtu hiszpańskiego neorealizmu, później pozostawał pod wpływem twórczości Luisa Buñuela. Charakterystyczne motywy twórczości filmowej Saury to: śmierć i przemijanie, samotność, wpływ marzeń sennych i wspomnień na rzeczywistość oraz rozpad rodziny, ale również hiszpańska kultura, która przewija się przez jego filmy i jest tłem bądź źródłem wydarzeń. Wiele jego filmów (głównie w tzw. drugim etapie twórczości) obraca się w kręgu tematów związanych z muzyką i tańcem (np. Tango z 1998 oraz Fados z 2007).

W czasie swej wieloletniej kariery Saura został laureatem bardzo wielu nagród. Otrzymał m.in. dwukrotnie Specjalną Nagrodę Jury w Cannes (w 1973 za Kuzynkę Angelikę oraz w 1976 za Nakarmić kruki), Złotego Niedźwiedzia na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w 1981 za Szybciej, szybciej, dwie statuetki Srebrnego Niedźwiedzia za najlepszą reżyserię: za Polowanie (1966) i Mrożony peppermint (1967). Dwa spośród jego filmów nominowano do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny: Mama ma sto lat (1979) i Tango (1998). Film Aj, Carmela! przyniósł Saurze w 1990 dwie nagrody Goya (hiszpańska narodowa nagroda filmowa) za najlepszą reżyserię i najlepszą adaptację filmową. W 1997 Saura otrzymał nagrodę dla najlepszego reżysera na Festiwalu Filmowym w Montrealu za Ptaszka.

* Pedro Almodóvar - hiszpański reżyser i scenarzysta. Podwójny zdobywca Oscara, jeden z najbardziej znanych i cenionych na świecie reżyserów kina autorskiego.

Urodził się 24 lub 25 września 1949 lub 1951 roku w Calzada de Calatrava w prowincji Ciudad Real, Kastylia-La Mancha. W wieku 16 lat z rodzinnego miasta przeprowadził się do Madrytu. Były to czasy autorytarnej dyktatury Francisco Franco. Kontrast między tamtym światem a dzisiejszą Hiszpanią można zobaczyć w filmie Drżące ciało. Żyjąc na marginesie tamtego systemu, Almodóvar przez wiele lat utrzymywał się z prac dorywczych, aż w końcu, na okres 12 lat, został zatrudniony w największej hiszpańskiej firmie telekomunikacyjnej – Telefónica. Stała praca umożliwiła mu zakup pierwszej kamery.

Był jedną z czołowych postaci hiszpańskiego La Movida Madrileña, kulturalnego renesansu po ustąpieniu Franco. Opublikował powieść Fuego en las entrañas i jako Patty Diphus publikował artykuły w najważniejszych hiszpańskich gazetach.

Już od roku 1972 tworzył filmy krótkometrażowe, jednak jego pierwszy pełnometrażowy obraz został wyświetlony dopiero w roku 1980. Zdjęcia do Pepi, Luci, Bom i innych dziewczyn z dzielnicy trwały ponad 18 miesięcy. Film, który kosztował około 13 tysięcy funtów, stał się przebojem i pozwolił Almodóvarowi wraz z bratem założyć wytwórnię filmową El Deseo (1985).

Almodóvar, posiadający wyrazisty, autorski styl reżyserii, jest jednym z najbardziej znanych hiszpańskich i europejskich reżyserów. To on odkrył talent aktorski Antonio Banderasa i Penélope Cruz. Do swoich filmów sam pisze scenariusze, reżyseruje je, a w większości występuje w epizodycznych rolach i jest ich producentem.

Filmy Almodóvara to najczęściej melodramatyczne, pełne nieprawdopodobnych sytuacji historie, z elementami czarnego humoru i swobodnie wplatające do tematyki obyczajowej wątki homoseksualne. Bohaterami są często postacie z nizin społecznych, marginesu społecznego i seksualnego (dilerzy narkotyków, prostytutki, transwestyci, kryminaliści). Jego motywy są takie, jak w przypadku surrealistów: chęć oburzenia drobnomieszczańskiej moralności.

W swej twórczości Almodóvar przeszedł ewolucję od skandalizujących, utrzymanych w estetyce punkowej (Kika) komedii do psychologicznych dramatów o kobietach (np. Wszystko o mojej matce). 

Jest zdobywcą ponad 90 prestiżowych nagród filmowych m.in. Oscarów w kategorii najlepszy film zagraniczny za Wszystko o mojej matce (2000) oraz za scenariusz do filmu Porozmawiaj z nią (2003).

W Polsce Remigiusz Grzela dokonał adaptacji teatralnej zbioru felietonów Pedro Almodóvara pt. Patty Diphusa, w której zagrała Ewa Kasprzyk, najpierw w Teatrze Rozmaitości, a później w Teatrze Polonia.

* Alejandro Amenábar - ur. 31 marca 1972 r. w Santiago w Chile, reżyser filmowy, scenarzysta i kompozytor.

Matka Amenábara jest Hiszpanką, a ojciec Chilijczykiem, posiada więc on podwójne obywatelstwo hiszpańskie oraz chilijskie. Rodzina przeniosła się na stałe do Hiszpanii w 1972 r., chroniąc się tam przed dyktaturą Pinocheta. Amenábar studiował w Madrycie na Universidad Complutense, lecz studiów nie ukończył – później w swoim debiucie długometrażowym pt. Teza (hiszp. Tesis) nadał postaci złośliwego profesora nazwisko wykładowcy, który oblewał go na egzaminach (Castro). Film ten otrzymał w 1996 r. cztery nagrody Goya.

Amenábar rozpoczynał karierę kręcąc filmy krótkometrażowe, jednym z nich (Himenóptero) wygrał Festiwal Filmów Krótkometrażowych Elche. Amenábar pisze scenariusze filmów przez siebie reżyserowanych, jest również cenionym kompozytorem muzyki filmowej, laureatem wielu nagród w tej dziedzinie, np. do nagrody Goya nominowano muzykę jego autorstwa z filmu José Luisa Cuerdy pt. La lengua de las mariposas (pol. Język motyli).

Amenábar otrzymał w 2004 r. Grand Prix festiwalu w Wenecji za film pt. W stronę morza (Mar adentro). W lutym 2005 r. ten sam film zdobył Nagrodę Akademii oraz Złoty Glob, w obu przypadkach w kategorii najlepszy film zagraniczny.

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Hiszpania#Film