Formy nieregularne trybu rozkazującego Imperativo w języku hiszpańskim

Naukę nieregularnych form Imperativo podzielimy na dwa etapy.

Etap I: czasowniki częściowo nieregularne, z przegłosami w temacie, zachowanymi z Presente de Indicativo. Co to oznacza? Odmiana czasowników w czasie teraźniejszym będzie nam niezbędna przy tworzeniu form trybu rozkazującego. Jest na to prosty sposób, spójrzcie:

Chcę odmienić w Imperativo czasownik VOLVER - wracać. Najpierw myślę, jak wyglądają jego formy w Presente. Konkretnie interesuje mnie 3 os. l.p. Jaka to forma? VUELVE, gdyż VOLVER jest czasownikiem nieregularnym, z przegłosem O>UE. Co dalej? Biorę formę VUELVE z Presente i "wklejam" ją do odmiany w Imperativo jako formę dla 2 os. l.p., czyli tú. To będzie podstawa (prawie!) całej odmiany w trybie rozkazującym. Zobaczcie, jak to wygląda, rozpisane krok po kroku:

Zaczynamy od odmiany wybranego czasownika w Presente (wystarczy przeanalizować liczbę pojedynczą, ale przypomnimy sobie całą odmianę):

VOLVER wracać (Presente de Indicativo)
playvuelvo wracam playvolvemos wracamy
playvuelves wracasz playvolvéis wracacie
playvuelve wraca playvuelven wracają

Mamy już formę trzeciej osoby? To "łapiemy" ją i "wrzucamy" do odmiany Imperativo. Następnie do nieregularnego tematu dodajemy końcówki właściwe trybowi rozkazującemu. Uwaga! Pamiętacie, jak to było z przegłosami w Presente de Indicativo? Nie występowały w osobach nosotros i vosotros, prawda? Tak też będzie w Imperativo. Dlatego formy czasownika dla 1 oraz 2 os. l.mn. będą regularne, tworzone od bezokolicznika:

VOLVER wracać (Imperativo)
- - playvolvamos wróćmy
playvuelve wróć playvolved wróćcie
playvuelva niech wróci playvuelvan niech wrócą

Przećwiczcie odmianę Imperativo na dwóch innych czasownikach częściowo nieregularnych, które w Presente mają następujące przegłosy: PENSAR (E>IE) oraz JUGAR (U>UE). Rozpiszcie sobie wszystkie formy, krok po kroku, na kartce.

Gotowe? W takim razie sprawdźmy, jak Wam poszło:

PENSAR myśleć (Imperativo)
- - playpensemos myślmy
playpiensa myśl playpensad myślcie
playpiense niech myśli playpiensen niech myślą
JUGAR grać, bawić się (Imperativo)
- - playjuguemos grajmy
playjuega graj playjugad grajcie
playjuegue niech gra playjueguen niech grają

I jak? Na pewno dobrze! Jedyny problem, jaki mogliście napotkać, to zmiana ortograficzna w odmianie JUGAR. Czasami zdarzy się, że w formach z odwrotnymi końcówkami, czyli Usted, nosotros i Ustedes, trzeba będzie wprowadzić drobne zmiany, które pozwolą zachować właściwą wymowę. Nie jest to jednak częste zjawisko i z czasem zapamiętacie, w których czasownikach występuje. Głównie możecie się z tym spotkać odmieniając czasowniki zakończone na -ZAR, -CAR, -GAR, np. przy czasowniku EMPEZAR - zaczynać (Usted empiece, nosotros empecemos, Ustedes empiecen), przy BUSCAR - szukać (Usted busque, nosotros busquemos, Ustedes busquen) czy LLEGAR - przybyć (Usted llegue, nosotros lleguemos, Ustedes lleguen).

To już prawie wszystko, jeśli chodzi o etap I. Została nam do wyjaśnienia jeszcze jedna rzecz, mianowicie wyjątek od reguły dotyczącej form nosotros. Powiedzieliśmy sobie, że nosotros ma w trybie rozkazującym formy regularne, tworzone od bezokolicznika. Nie dotyczy to jednak czasowników z przegłosami z trzeciej grupy, czyli zakończonych na -IR. Tam, niestety, przegłos pozostaje i musimy o tym pamiętać. Zobaczcie, jak to wygląda w praktyce:

DORMIR spać (Imperativo)
- - playdurmamos śpijmy
playduerme śpij playdormid śpijcie
playduerma niech śpi playduerman niech śpią
PEDIR prosić (Imperativo)
- - playpidamos prośmy
playpide proś playpedid proście
playpida niech prosi playpidan niech proszą

Przyszedł czas na etap II, czyli czasowniki całkiem nieregularne.

Te czasowniki też można podzielić jeszcze na dwie podgrupy. Pierwsza to czasowniki, które w Presente de Indicativo, w 1 os. l.p. też są nieregularne i mają końcówkę -go, która w Imperativo również się pojawia:

Tener - mieć:

playten ty miej
él, ella, usted playtenga on, ona, pan, pani niech ma
nosotros playtengamos my miejmy
vosotros playtened wy miejcie
ellos, ellas, ustedes playtengan oni, one, panowie, panie niech mają

Hacer - robić:

playhaz ty rób
él, ella, usted playhaga on, ona, pan, pani niech robi
nosotros playhagamos my róbmy
vosotros playhaced wy róbcie
ellos, ellas, ustedes playhagan oni, one, panowie, panie niech robią

Decir - powiedzieć:

playdi ty powiedz
él, ella, usted playdiga on, ona, pan, pani niech powie
nosotros playdigamos my powiedzmy
vosotros playdecid wy powiedzcie
ellos, ellas, ustedes playdigan oni, one, panowie, panie niech powiedzą

Salir - wychodzić:

playsal ty wyjdź
él, ella, usted playsalga on, ona, pan, pani niech wyjdzie
nosotros playsalgamos my wyjdźmy
vosotros playsalid wy wyjdźcie
ellos, ellas, ustedes playsalgan oni, one, panowie, panie niech wyjdą

Poner - położyć:

playpon ty połóż
él, ella, usted playponga on, ona, pan, pani niech położy
nosotros playpongamos my połóżmy
vosotros playponed wy połóżcie
ellos, ellas, ustedes playpongan oni, one, panowie, panie niech położą

Venir - przyjść:

playven ty przyjdź
él, ella, usted playvenga on, ona, pan, pani niech przyjdzie
nosotros playvengamos my przyjdźmy
vosotros playvenid wy przyjdźcie
ellos, ellas, ustedes playvengan oni, one, panowie, panie niech przyjdą

Druga podgrupa to czasowniki, które nie podporządkowują się żadnym zasadom odmiany w Presente de Indicativo:

Ir - iść:

playve ty idź, chodź
él, ella, usted playvaya on, ona, pan, pani niech idzie
nosotros playvayamos my idźmy, chodźmy
vosotros playid wy idźcie, chodźcie
ellos, ellas, ustedes playvayan oni, one, panowie, panie niech idą

Oír - słyszeć:

playoye ty słuchaj
él, ella, usted playoiga on, ona, pan, pani niech słucha
nosotros playoigamos my słuchajmy
vosotros playoíd wy słuchajcie
ellos, ellas, ustedes playoigan oni, one, panowie, panie niech słuchają

Ser - być:

play ty bądź
él, ella, usted playsea on, ona, pan, pani niech będzie
nosotros playseamos my bądźmy
vosotros playsed wy bądźcie
ellos, ellas, ustedes playsean oni, one, panowie, panie niech będą

Saber - wiedzieć:

playsabe ty wiedz
él, ella, usted playsepa on, ona, pan, pani niech wie
nosotros playsepamos my wiedzmy
vosotros playsabed wy wiedzcie
ellos, ellas, ustedes playsepan oni, one, panowie, panie niech wiedzą

Popatrzmy jeszcze na przykłady:

play¡Ten cuidado! Uważaj!
play¡Tenga prisa! Niech pan/pani się pospieszy!
playHaced los deberes, niños. Róbcie pracę domową, dzieci.
playHaga lo que quiera. Niech pan/pani robi co zechce.
playVe a verla. Idź ją zobaczyć.
playVayan a su sitio. Niech panowie/pani idą na swoje miejsce.
playDi la verdad. Powiedz prawdę.
playDigan sus nombres, por favor. Proszę bardzo, niech panowie/panie
powiedzą swoje imiona.
play¡Sal de mi habitación! Wyjdź z mojego pokoju!
playSalgamos ahora. Wyjdźmy teraz.
playOye, ¿me prestas 50 euros? Ej, posłuchaj, pożyczysz mi 50 euro?
playOíd su voz. Posłuchajcie jej głosu.
¡Ponte tu gorro ahora mismo! Zakładaj natychmiast czapkę!
Póngase sombrero, hace mucho sol. Niech pan/pani założy kapelusz,
słońce mocno grzeje.
Tryb rozkazujący i Subjuntivo, zagadnienia:
Zostaw komentarz:
Zaloguj się aby dodać komentarz. Nie masz konta? Zarejestruj się.