Konstrukcja bezosobowa se + czasownik - język hiszpański
Konstrukcja bezosobowa se + czasownik to forma strony biernej bardzo często używana w języku hiszpańskim. Możemy tworzyć stronę bierną w ten sposób, gdy wykonawca czynności nie jest określony, a czasownik jest w 3os. l.p. lub 3os. l.m. Do czasownika dodajemy zaimek zwrotny se (się):
playSe vende coche. | Sprzedaje się samochód. |
playSe leen muchos libros en Polonia. | W Polsce czyta się dużo książek. |
playLos viernes se come pescado . | W piątki jada się ryby. |
Jak widzimy, używamy tej konstrukcji, gdy podkreślamy samą czynność, a nie jej wykonawcę. W pierwszym zdaniu chodzi o fakt sprzedaży samochodu, w drugim stwierdzamy, że Polacy generalnie dużo czytają, w trzecim natomiast opisany jest zwyczaj jadania ryb. Ważna jest jedynie aktywność sama w sobie.
Tym niemniej, wykonawca czynności jest w tych zdaniach ukryty. Wiemy, że ktoś ten samochód sprzedaje, ktoś czyta książki, a i ryby same się nie zjadają. I tu ważna informacja: konstrukcja z se może zastępować zdania w stronie biernej utworzone z czasownikiem SER (wyrażające czynność), ale nie te z ESTAR (wyrażające rezultat danej czynności), gdyż te drugie nie posiadają wykonawcy czynności. Zaraz wszystko się wyjaśni, spójrzcie na przykłady:
playTodas las escuelas han sido cerradas. | Wszystkie szkoły zostały zamknięte. |
playLas escuelas están cerradas. | Szkoły są zamknięte. |
playSe han cerrado todas las escuelas. | Zamknięto/Zamknęły się wszystkie szkoły. |
- | - |
Czyli tam, gdzie mamy akcję, działanie, możemy używać konstrukcji bezosobowej z se. Nie będzie to jednak miało sensu w przypadku zdań określających stan, rezultat wcześniejszej czynności.
Wiemy już, kiedy owej konstrukcji używać, spójrzmy zatem, jak ona wygląda:
se + czasownik 3os. l.p. |
se + czasownik 3os. l.m. |
Generalnie zasada jest taka, że czasownik występuje w tej samej liczbie, co stojący po nim rzeczownik:
playSe alquila piso. | Wynajmuje się mieszkanie. |
playSe alquilan coches. | Wynajmuje się samochody. |
Jest to zasadnicza różnica między konstrukcją strony biernej w języku polskim i hiszpańskim, gdyż u nas stosuje się tylko formę 3 os. l.p. Dlatego zapamiętajcie, że w tym przypadku jest podobnie jak z czasownikiem GUSTAR: patrzymy, co stoi za czasownikiem i dostosowujemy do tego jego formę w stronie biernej. Tym niemniej, w języku potocznym ta zasada jest często pomijana i stosowana jest liczba pojedyncza bez względu na formę rzeczownika. Natomiast jeśli zamiast rzeczownika pojawi się bezokolicznik, to, też tak jak w przypadku GUSTAR, nasz czasownik przyjmie formę liczby pojedynczej.
Jak już wspomnieliśmy na początku, konstrukcja se + czasownik jest bardzo często stosowana w hiszpańskim. Tak więc spotkamy się z nią, na przykład, w nagłówkach gazet:
playSe estrena la nueva película de Almodóvar. | Wchodzi na ekrany nowy film Almodovara. |
playSe condena a muerte al asesino de Austria. | Morderca z Austrii skazany na śmierć. |
playSe critica al nuevo presidente de los EEUU. | Nowy prezydent USA krytykowany. |
playEn Alemania se declara el luto nacional. | W Niemczech zostaje ogłoszona żałoba narodowa. |
playSe cierra Guantánamo. | Guantanamo zostaje zamknięte. |
playSe revoca la ley antitabaco en España. | Prawo zakazujące palenia w miejscach publicznych zostaje odwołane. |
Często używa się tej konstukcji razem z czasownikiem poder - móc, żeby opisać przyzwolenie albo zakaz lub też pytanie o pozwolenie:
playNo se puede entrar con perros en este parque. | Do tego parku nie można wchodzić z psami. |
playSe puede fumar. | Można palić. |
play¿Se puede nadar en este lago? | Można pływać w tym jeziorze? |
play¿Se puede fumar aquí? | Można tu palić? |
playSe puede comer en mis clases. | Na moich lekcjach można jeść. |
playEn esta tienda no se puede comprar zanahoria. | W tym sklepie nie można kupić marchewki. |
W ogłoszeniach i zawiadomieniach także używa się tej konstrukcji:
playEn esta tienda se habla polaco. | W tym sklepie mówimy po polsku. |
playSe venden zanahorias. | Tu się sprzedaje marchewki. |
playSe alquila piso. | Mieszkanie do wynajęcia/Wynajmuje się mieszkanie. |
playSe abre a las ocho. | Otwarte od ósmej. |
playSe sirve paella. | Serwujemy paellę. |
playSe ofrece chica para limpiar. | Dziewczyna do sprzątania szuka pracy. (ogłoszenie) |
Tak jak i w polskim, bezosobową konstrukcję stosujemy w poleceniach, radach, wskazówkach, np.:
playSe echa un poco de sal y pimienta. | Dodaje się trochę soli i pieprzu. |
playEste vodka se bebe con zumo de manzana. | Tę wódkę pije się z sokiem jabłkowym. |
play¿Cómo se dice "małpka" en español? | Jak się mówi "małpka" po hiszpańsku? |
play¿Cómo se escribe "chomik", con "h" o con "ch"? | Jak się pisze "chomik", przez "h" czy przez "ch"? |
play¿Cómo se pronuncia esta palabra? | Jak się wymawia to słowo? |
playEsta bebida se prepara de azúcar. | Ten napój robi się z cukru. |
se + czasownik zastosujemy również w ogólnych stwierdzeniach:
playEn Italia se come mucha pasta. | We Włoszech jada się dużo makaronu. |
playEn Polonia se lee mucho. | W Polsce dużo się czyta. |
playEn Alemania se bebe mucha cerveza. | W Niemczech pija się dużo piwa. |
playEn Japón se trabaja bien. | W Japonii dobrze się pracuje/ludzie dobrze pracują. |
playEn esta facultad se estudia mucho. | Na tym wydziale dużo się uczy. |
playAquí se trabaja poco. | Tu się mało pracuje. |
Ok, to chyba najważniejsze wiadomości o konstrukcji bezosobowej se + czasownik. Używajcie jej często!