Daty i godziny w języku hiszpańskim
Skoro już umiemy liczyć, możemy użyć liczebników w bardzo praktycznych przypadkach: podając datę (la fecha) i godzinę (la hora).
Zajmijmy się najpierw datami.
Jeśli podajemy dzień i miesiąc, zawsze przed dniem (el día) pojawi się rodzajnik el a po dniu, przed miesiącem (el mes), przyimek de:
| playel + día + de + mes |
Popatrzmy na przykłady:
| el 1 de enero | playel uno/el primero de enero | pierwszy stycznia |
| el 3 de mayo | playel tres de mayo | trzeci maja |
| el 4 de abril | playel cuatro de abril | czwarty kwietnia |
| el 17 de junio | playel diecisiete de junio | siedemnasty czerwca |
| el 26 de agosto | playel veintiséis de agosto | dwudziesty szósty sierpnia |
| el 31 de diciembre | playel treinta y uno de diciembre | trzydziesty pierwszy grudnia |
Jak widzimy, pierwszy dzień miesiąca możemy czytać jako liczebnik główny lub porządkowy, reszta to zawsze liczebniki główne.
Jeśli chcemy dodać do naszej daty rok (el año) także stawiamy przed nim przyimek de:
| playel + día + de + mes + de + año |
Popatrzmy na przykłady:
| el 1 de enero de 2000 | playel uno/el primero de enero de dos mil | pierwszy stycznia 2000 roku |
| el 3 de mayo de 1880 | playel tres de mayo de mil ochocientos ochenta | trzeci maja 1880 roku |
| el 4 de abril de 1500 | playel cuatro de abril de mil quinientos | czwarty kwietnia 1500 roku |
| el 17 de junio de 1999 | playel diecisiete de junio de mil novecientos noventa y nueve | siedemnasty czerwca 1999 roku |
| el 26 de agosto de 1930 | playel veintiséis de agosto de mil novecientos treinta | dwudziesty szósty sierpnia 1930 roku |
| el 31 de diciembre de 2008 | playel treinta y uno de diciembre de dos mil ocho | trzydziesty pierwszy grudnia 2008 roku |
Czasem można użyć trochę bardziej rozbudowanej struktury:
| playdel año 2000 |
Jest to troszkę bardziej oficjalne:
| playel 1 de enero del año 2009 | pierwszy stycznia 2009 roku |
| playel 3 de mayo del año 1880 | trzeci maja 1880 roku |
| playel 4 de abril del año 1500 | czwarty kwietnia 1500 roku |
| playel 17 de junio del año 1999 | siedemnasty czerwca 1999 roku |
Jeśli chodzi o godziny, zapamiętać należy cztery ważne słówka, których będziemy używać:
| playy | po |
| playmenos | za |
| playcuarto | kwadrans |
| playmedia | pół |
Podając godzinę, skorzystamy z powyższych słówek w następujący sposób:
| 08:00 | playlas ocho (en punto) | (punkt) ósma |
| 08:05 | playlas ocho y cinco | pięć po ósmej |
| 08:15 | playlas ocho y cuarto | kwadrans po ósmej |
| 08:30 | playlas ocho y media | ósma trzydzieści/wpół do dziewiątej |
| 08:45 | playlas nueve menos cuarto | za kwadrans dziewiąta |
| 08:55 | playlas nueve menos cinco | za pięć dziewiąta |
W hiszpańskim używa się tylko 12 godzinnego formatu zegara (wyjątkiem są sytuacje oficjalne, najczęściej związane z rozkładem jazdy, lotów na stacjach kolejowych czy lotniskach). Zazwyczaj, jeśli chcemy zaznaczyć, o jakiej porze dnia mówimy, używamy zwrotów:
| playde la mañana | rano |
| playdel mediodía | w porze obiadowej (mniej więcej 12:00-14:00) |
| playde la tarde | po południu/wieczorem |
| playde la noche | w nocy |
| playde la madrugada | nad ranem |
| 8:40 | playlas nueve menos veinte de la mañana | za dwadzieścia dziewiąta rano |
| 10:20 | playlas diez y veinte de la mañana | dwadzieścia po dziesiątej rano |
| 12:00 | playlas doce del mediodía | dwunasta w południe |
| 14:05 | playlas dos y cinco del mediodía | pięć po drugiej po południu |
| 20:15 | playlas ocho y cuarto de la tarde | kwadrans po ósmej wieczorem |
| 00:00 | playlas doce de la noche | dwunasta w nocy |
| 02:55 | playlas tres menos cinco de la noche/de la madrugada | za pięć trzecia w nocy/nad ranem |
Jak zatem pytamy o godzinę? Najczęściej używamy zwrotu: ¿Qué hora es? - która jest godzina? Możemy też zapytać: ¿Tienes hora?/¿Tiene hora?, co tłumaczymy jako "Która godzina? Wiesz/Wie Pan(i) która jest godzina?, a dosłownie znaczy "Masz godzinę?/Ma Pan(i) godzinę?".
Kiedy ktoś nas zapyta o godzinę i będziemy chcieli odpowiedzieć pełnym zdaniem, użyjemy czasownika SER. Godziny w języku hiszpańskim mają liczbę mnogą, tak, jakbyśmy chcieli powiedzieć, że "jest pięć godzin", zamiast "jest godzina piąta". Dlatego tylko godzina 1 oraz 13 będzie wyrażana w liczbie pojedynczej. Wygląda to następująco:
| play¿Qué hora es? | playEs la una. | Która godzina? Jest pierwsza. |
| play¿Tienes hora? | playSí, es la una menos cuarto. | Wiesz, która jest godzina? Tak, jest za piętnaście pierwsza. |
| play¿Qué hora es? | playSon las siete y cinco. | Która godzina? Jest pięć po siódmej. |
| play¿Tiene hora? | playSí, son las nueve y media. | Wie Pan(i), która jest godzina? Tak, jest dziewiąta trzydzieści. |
Kiedy chcemy zapytać, o której godzinie coś się odbywa, używamy formułki: ¿A qué hora...? - O której godzinie...? Odpowiadając, też musimy zacząć od przyimka A, który odpowiada naszemu "o", czyli "o godzinie...":
| play¿A qué hora te levantas normalmente? | playA las siete. | O której zazwyczaj wstajesz? O siódmej. |
| play¿A qué hora quedamos? | playA las cinco de la tarde. | O której się umawiamy? O piątej po południu. |
Świetnie. Teraz spróbujcie odpowiedzieć sobie na następujące pytania: ¿Qué hora es? ¿A qué hora te levantas normalmente?
