Czasowniki zwrotne - język hiszpański
Czasownik zwrotny składa się z czasownika podstawowego oraz zaimka zwrotnego:
playllamarse | nazywać się |
Czasownik podstawowy odmienia się zależnie od koniugacji (I grupa koniugacyjna to czasowniki o końcówce -ar, II o końcówce -er a III o końcówce -ir).
Zaimek zwrotny se - się przeskakuje przed czasownik i odmienia się zależnie od osoby, w której występuje czasownik. Popatrzmy więc na odmianę czasownika zwrotnego llamarse czyli nazywać się, należącego do I koniugacji:
Singular | Plural | |
1. osoba | playme llamo | playnos llamamos |
nazywam się | nazywamy się | |
2. osoba | playte llamas | playos llamáis |
nazywasz się | nazywacie się | |
3. osoba | playse llama | playse llaman |
nazywa się | nazywają się |
Teraz zdania z tymi czasownikami:
playMe llamo Paco y soy de Chile. | Nazywam się Paco i jestem z Chile. |
play¿Cómo te llamas? | Jak się nazywasz? |
playTu hermana se llama Luisa. | Twoja siostra nazywa się Luisa. |
playNos llamamos Silvia y Francisco. | Nazywamy się Silvia i Francisco. |
playOs llamáis Juan y Celia, ¿verdad? | Nazywacie się Juan i Celia, prawda? |
playMis perros se llaman Sol y Luna. | Moje psy nazywają się Sol i Luna. |
Jeśli czasownik zwrotny wystąpi po innym czasowniku głównym, np. móc - poder, chcieć - querer, musieć- tener que, przyjmie formę bezokolicznika, ale zaimek zwrotny się odmieni i dostosuje do osoby, o której mówimy:
play¿Puedes callarte? | Możesz się uciszyć? |
playEl niño no quiere lavarse. | Dziecko nie chce się myć. |
playTenemos que irnos. | Musimy sobie pójść. |
Oto inne czasowniki zwrotne i ich odmiana zależnie od koniugacji:
I koniugacja, której wzór podany był na przykładzie llamarse:
playlavarse | myć się |
playbañarse | kąpać się |
playcasarse | żenić się |
playquedarse | zostawać |
Podajmy jeszcze jeden przykład odmiany czasownika z I grupy - niech to będzie lavarse - myć się:
Singular | Plural | |
1. osoba | playme lavo | playnos lavamos |
myję się | myjemy się | |
2. osoba | playte lavas | playos laváis |
myjesz się | myjecie się | |
3. osoba | playse lava | playse lavan |
myje się | myją się |
Przykłady zdań:
playNos lavamos aquí. | Myjemy się tutaj. |
playMe lavo siempre antes de dormir. | Myję się zawsze przed spaniem. |
playÉl se lava dos veces al día. | On myje się dwa razy dziennie. |
II koniugacja:
playperderse | zgubić się |
playparecerse | przypominać kogoś/coś |
playmoverse | ruszać się |
playconocerse | poznać się |
... oraz jej odmiana na przykładzie czasownika moverse - ruszać się (uwaga, jest on nieregularny, w temacie pojawia się przegłos o>ue):
Singular | Plural | |
1. osoba | playme muevo | playnos movemos |
ruszam się | ruszamy się | |
2. osoba | playte mueves | playos movéis |
ruszasz się | ruszacie się | |
3. osoba | playse mueve | playse mueven |
rusza się | ruszają się |
Teraz zdania:
playLa tortuga se mueve lentamente. | Żółw rusza się powoli. |
playEstas chicas se mueven con gracia. | Te dziewczyny poruszają się z wdziękiem. |
playLos guardianes no se mueven. | Strażnicy się nie ruszają. |
III koniugacja:
playabrirse | otwierać się |
playirse | iść sobie |
playdormirse | usnąć |
playvestirse | ubierać się |
... i jej odmiana na przykładzie dormirse - usypiać, zasypiać (podobnie jak "moverse" czasownik ten ma przegłos o>ue):
Singular | Plural | |
1. osoba | playme duermo | playnos dormimos |
usypiam | usypiamy | |
2. osoba | playte duermes | playos dormís |
usypiasz | usypiacie | |
3. osoba | playse duerme | playse duermen |
usypia | usypiają |
Oto zdania:
playNos dormimos rápidamente. | Zasypiamy szybko. |
playEl profesor es aburrido y por eso los alumnos se duermen en sus clases. | Nauczyciel jest nudny i dlatego uczniowie usypiają na jego lekcjach. |
playElla siempre se duerme en el sofá. | Ona zawsze zasypia na kanapie. |