Mowa zależna w języku hiszpańskim - estilo indirecto
Mowa zależna, czyli po hiszpańsku estilo indirecto, służy nam do parafrazowania słów wypowiedzianych w teraz lub w przeszłości, np:
| playMarco dice: "Tengo hambre". | Marco mówi: "Jestem głodny". |
| playMarco dice que tiene hambre. | Marco mówi, że jest głodny. |
| playMarco dijo: "Tengo hambre". | Marco powiedział: "Jestem głodny". |
| playMarco dijo que tenía hambre. | Marco powiedział, że był głodny. |
| playNos preguntan: "¿Queréis ir al cine mañana?" | Pytają nas: "Chcecie iść jutro do kina?" |
| playNos preguntan si queremos ir al cine mañana. | Pytają nas, czy chcemy iść jutro do kina. |
| playNos preguntaron: "¿Queréis ir al cine mañana?" | Zapytali nas: "Chcecie iść jutro do kina?" |
| playNos preguntaron si queríamos ir al cine al día siguiente. | Zapytali nas, czy chcemy iść jutro do kina. |
| playPaco anuncia: "He perdido mis llaves aquí." | Paco informuje: "Zgubiłem tu moje klucze". |
| playPaco anuncia que ha perdido sus llaves aquí. | Paco informuje, że zgubił tu swoje klucze. |
| playPaco anunció: "He perdido mis llaves aquí." | Paco poinformował: "Zgubiłem tu moje klucze". |
| playPaco anunció que había perdido sus llaves allí. | Paco poinformował, że zgubił tam swoje klucze. |
Jak widzimy, tworzenie mowy zależnej w czasie teraźniejszym jest dość łatwe, jedyne o czym musimy pamiętać, to dopisanie czasownika wprowadzającego (np. powiedzieć, pytać, informować) i zmiana formy czasownika na właściwą osobę.
Tym niemniej, gdy tworzymy mowę zależną w czasie przeszłym, zmian jest zdecydowanie więcej. Dotyczą one czasów, zaimków, oznaczeń czasu i miejsca.
Spójrzmy więc jeszcze raz na pierwsze zdanie:
| playMarco dijo: "Tengo hambre". | Marco powiedział: "Jestem głodny". |
| playMarco dijo que tenía hambre. | Marco powiedział, że był głodny. |
Oto zmiana:
| (yo) tengo | (ja) mam | » | (él) tenía | (on) miał |
Widzicie? Zmienia się czas: Presente de Indicativo na Pretérito Imperfecto oraz forma osobowa czasownika.
Dobrze, zobaczmy drugie zdanie:
| playNos preguntaron: "¿Queréis ir al cine mañana?" | Zapytali nas: "Chcecie iść jutro do kina?" |
| playNos preguntaron si queríamos ir al cine al día siguiente. |
Zapytali nas, czy chcemy iść jutro do kina. |
Zmiany:
| playqueréis | » | playqueríamos |
| chcecie | chcieliśmy (w tłumaczeniu na polski zostaje forma czasu teraźniejszego) | |
| playmañana | » | playal día siguiente |
| jutro | jutro (dosł. następnego dnia) |
Czyli mamy zmianę czasu, formy osobowej czasownika oraz określenia czasu.
A teraz trzecie zdanie:
| playPaco anunció: "He perdido mis llaves aquí." | Paco poinformował: "Zgubiłem tu moje klucze". |
| playPaco anunció que había perdido sus llaves allí. | Paco poinformował, że zgubił tam swoje klucze. |
Zobaczmy, jakie zmiany zachodzą:
| playhe perdido | » | playhabía perdido |
| zgubiłem | zgubił (czas zaprzeszły, w polskim nie występuje) |
|
| playmis | » | playsus |
| moje | swoje | |
| playaquí | » | playallí |
| tu | tam |
W trzecim przykładzie zmienia się zatem czas, forma osobowa czasownika, zaimek dzierżawczy oraz okolicznik miejsca.
W języku polskim mowa zależna jest mocno uproszczona, często po czasowniku wprowadzającym w czasie przeszłym reszta zdania wyrażona jest nadal w czasie teraźniejszym. W hiszpańskim zamieniamy wszystko według ściśle określonych zasad, które, krok po kroku, Wam tu wyjaśnimy.
Zmiana czasów.
Gdy estilo indirecto (mowa zależna) wprowadzane jest przez czasownik w czasie przeszłym (najczęściej w Pretérito Indefinido), możemy zaobserwować następujące zmiany czasów (na przykładzie czasownika cantar - śpiewać):
| mowa niezależna | mowa zależna | |
| Presente de Indicativo | » | Pretérito Imperfecto de Indicativo |
| playcanto | » | playcantaba |
| playPaula dijo: "Canto muy mal". | » | playPaula dijo que cantaba muy mal. |
| Paula powiedziała: "Bardzo źle śpiewam". | Paula powiedziała, że bardzo źle śpiewa. | |
| Pretérito Perfecto de Indicativo | » | Pretérito Pluscuamperfecto de Indicativo |
| playhe cantado | » | playhabía cantado |
| playPaula dijo: "Nunca antes he cantado". | » | playPaula dijo que nunca antes había cantado. |
| Paula powiedziała: "Nigdy wcześniej nie śpiewałam". | Paula powiedziała, że nigdy wcześniej nie śpiewała. | |
| Pretérito Indefinido de Indicativo | » | Pretérito Pluscuamperfecto de Indicativo |
| playcanté | » | playhabía cantado |
| playPaula dijo: "Canté ayer". | » | playPaula dijo que había cantado el día anterior. |
| Paula powiedziała: "Śpiewałam wczoraj". | Paula powiedziała, że śpiewała dzień wcześniej. | |
| Futuro Simple de Indicativo | » | Condicional Simple |
| playcantaré | » | playcantaría |
| playPaula dijo: "Cantaré". | » | playPaula dijo que cantaría. |
| Paula powiedziała: "Zaśpiewam". | Paula powiedziała, że zaśpiewa. | |
| Imperativo | » | Pretérito Imperfecto de Subjuntivo |
| playcanta | » | playcantara |
| playMarco dijo a Paula: "¡Canta!". | » | playMarco dijo a Paula que cantara. |
| Marco powiedział Pauli: "Śpiewaj!". | Marco powiedział Pauli, żeby zaśpiewała. | |
| Presente de Subjuntivo | » | Pretérito Imperfecto de Subjuntivo |
| playcante | » | playcantara |
| playMarco dijo: "Busco a alguien que cante". | » | playMarco dijo que buscaba a alguien que cantara. |
| Marco powiedział: "Szukam kogoś, kto śpiewa". | Marco powiedział, że szuka kogoś, kto śpiewa. | |
| Pretérito Perfecto de Subjuntivo | Pretérito Pluscuamperfecto de Subjuntivo | |
| playhaya cantado | playhubiera cantado | |
| playMarco dijo: ¡Qué pena que Paula no haya cantado!". | playMarco lamentó que Paula no hubiera cantado. | |
| Marco powiedział: "Jaka szkoda, że Paula nie zaśpiewała!". | Marco żałował, że Paula nie zaśpiewała. | |
| Futuro Perfecto de Indicativo | » | Condicional Perfecto |
| habrá cantado | » | playhabría cantado |
| Marco dijo: "Para el lunes que viene Paula habrá cantado". | » | playMarco dijo que para el lunes siguiente Paula habría cantado. |
| Marco powiedział: "Do przyszłego powiedziałku Paula zaśpiewa". | Marco powiedział, że do następnego poniedziałku Paula zaśpiewa. | |
Pozostałe czasy i tryby nie zmieniają się. Są to Condicional Simple i Perfecto, Pretérito Imperfecto i Pretérito Pluscuamperfecto:
| mowa niezależna | mowa zależna | |
| Condicional Simple | » | Condicional Simple |
| playPaula dijo a Marco: "Cantaría para tí". | » | playPaula dijo a Marco que cantaría para él. |
| Paula powiedziała Marco: "Zaśpiewałabym dla ciebie". | Paula powiedziała Marco, że zaśpiewałaby dla niego. | |
| Pretérito Imperfecto de Indicativo | » | Pretérito Imperfecto de Indicativo |
| playDijo: "Tenía un perro". | » | playDijo que tenía un perro. |
| Powiedział: "Miałem psa". | Powiedział, że miał psa. | |
| Pretérito Pluscuamperfecto de Indicativo | » | Pretérito Pluscuamperfecto de Indicativo |
| playDijo: "Cuando vine ya habían salido". | » | playDijo que cuando había venido ya habían salido. |
| Powiedział: "Kiedy przyszedłem, już wyszli". | Powiedział, że kiedy przyszedł już wyszli. |