Czasownik haber - zastosowanie
O róznych funkcjach czasownika HABER pisaliśmy już we wstępie. Wiemy, że jego odmienione formy tworzą czasowniki złożone w różnych czasach. Zapoznaliśmy się też z konstrukcją HABER DE + bezokolicznik, wyrażającą zobowiązanie oraz HAY QUE + bezokolicznik, mówiącą o potrzebie zrobienia czegoś.
Dlatego też w tym temacie przyjrzymy się użyciu formy nieosobowej czasownika HABER, czyli HAY (jest, znajduje się/są znajdują się).
- czasownik HAY informuje nas o istnieniu rzeczy, osób lub miejsc, zaznacza, że znajdują się one w określonej przestrzeni, ale nie określa dokładnie ich położenia (do tego służy czasownik ESTAR). Zdania z HAY nie zawierają podmiotu, są bezosobowe.
| playEn el parque hay un perro. | W parku jest pies. |
| playAhí hay tres chicos. | Tam jest trzech chłopców. |
| playHay alguien en el jardín. | Ktoś jest w ogrodzie. |
| playEn la tele no hay nada. | Nie ma nic w telewizji. |
I tu dochodzimy do sedna sprawy: jak odróżnić od siebie czasowniki HABER i ESTAR? Dla Polaka nie jest to takie łatwe, ponieważ oba są tłumaczone jako "być, znajdować się", a jednak używane są w odmiennych rodzajach zdań. Zdradzimy Wam sekret, jak szybko ocenić, którego czasownika użyć w jakiej sytuacji.
1. Skoro HAY stwierdza samo istnienie obiektu, osoby, ale podaje ich dokładnego położenia, to zdania z HAY będę bardziej ogólne, nie do końca określone. Co za tym idzie, po czasowniku HAY w zdaniu mogą wystąpić takie oto elementy:
- rodzajniki nieokreślone: un, una, unos, unas;
-brak rodzajnika;
- zaimki nieokreślone (np. alguien, nadie, algo, nada, algún, ningún, itd.) i przysłówki (mucho, poco);
- liczby.
Spójrzmy teraz na przykłady:
| playHay un estudiante nuevo en mi clase. | W mojej klasie jest nowy uczeń. |
| playHay columpios en el parque. | W parku są huśtawki. |
| playNo hay nadie en la calle. | Na ulicy nie ma nikogo. |
| playEn la foto hay cinco personas. | Na zdjęciu jest pięć osób. |
I więcej przykładów! Zwróćcie uwagę, że wszystkie odpowiadają podanym wyżej zasadom.
HAY w pytaniach o istnienie czegoś:
| play¿Hay alguien aquí? | Jest tu ktoś? |
| play¿Hay cine en esta calle? | Jest na tej ulicy kino? |
| play¿Hay leche en la nevera? | Jest mleko w lodówce? |
HAY w opisach miejsc:
| playEn el jardín hay una mesa y diez sillas. | W ogrodzie jest stół i dziesięć krzeseł. |
| playEn esta foto hay alguien que conozco. | Na tym zdjęciu jest ktoś, kogo znam. |
| playEn mi piso hay un dormitorio. | W moim mieszkaniu jest jedna sypialnia. |
HAY w przykładach mówiących o pojęciach abstrakcyjnych:
| playNo hay problema. | Nie ma problemu. |
| play¿Hay algo interesante en este libro? | Jest coś ciekawego w tej książce? |
| playEn mi cocina hay mucha luz. | W mojej kuchni jest dużo światła. |
2. Czasownik ESTAR pojawi się z kolei w zdaniach bardzo konkretnych i przede wszystkim osobowych, czyli z jasno określonym podmiotem. ESTAR nie stwierdza samego istnienia danego obiektu czy osoby, on je lokalizuje, co sprawia, że stają się one znane, bardzo określone. Dlatego w zdaniach z tym czasownikiem pojawiają się:
- rodzajniki określone: el, la, los, las;
- zaimki dzierżawcze (mi, tu, su, itd.);
- zaimki wskazujące (este, esta, estos, estas, itd.);
- zaimki osobowe (yo, tú, él, ella, itd.);
- nazwy własne, imiona.
| playLa farmacia está al lado de la escuela. | Apteka jest obok szkoły. |
| playMi perro está allí. | Mój pies jest tam. |
| playEn la foto están esas chicas que hemos visto hoy. | Na zdjęciu są te dziewczyny, które dziś widzieliśmy. |
| playSolo estamos tú y yo, nadie más ha venido. | Jesteśmy tylko ty i ja, nikt więcej nie przyszedł. |
| playManolo está en casa. | Manolo jest w domu. |
Mamy nadzieję, że rozwialiśmy wszystkie Wasze wątpliwości dotyczące użycia czasownika HABER oraz różnic w zastosowaniu HAY i ESTAR.