Perífrasis verbales z gerundio
Poznamy kilka perífrasis verbales, które łączą sie z czasownikiem w gerundio - imiesłowem czynnym. Pamiętamy gerundio? Zasady jego tworzenia są następujące:
- czasowniki zakończone na -ar, otrzymują koncówkę:
| -ando |
Oto kilka przykładów:
| playtrabajar | playtrabajando |
| pracować | pracując |
| playhablar | playhablando |
| mówić | mówiąc |
| playpreparar | playpreparando |
| przygotowywać | przygotowując |
| estudiar | estudiando |
| uczyć się | ucząc się |
- jeśli czasownik ma końcówkę -er lub -ir doczepiamy do niego:
| -iendo |
Kilka przykładów na -er:
| playcomer | playcomiendo |
| jeść | jedząc |
| playbeber | playbebiendo |
| pić | pijąc |
| playhacer | playhaciendo |
| robić | robiąc |
| playaprender | playaprendiendo |
| uczyć się | ucząc się |
I jeszcze kilka na -ir:
| playsalir | playsaliendo |
| wyjść | wychodząc |
| playvivir | playviviendo |
| mieszkać | mieszkając |
| playescribir | playescribiendo |
| pisać | pisząc |
| playdormir | playdurmiendo |
| spać | śpiąc |
Ok. Teraz poznamy kilka perífrasis:
-najważniejszą, bo najczęściej używaną jest konstrukcja estar + gerundio, opisująca długą czynność, która rozwija się w chwili mówienia:
| playestar haciendo algo | robić coś w tej chwili |
| playestar durmiendo | spać (w tej chwili) |
Przypomnijmy sobie odmianę czasownika ESTAR - być, znajdować się:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | playestoy | playestamos |
| 2. osoba | playestás | playestáis |
| 3. osoba | playestá | playestán |
Czas na przykłady z konstrukcją estar + gerundio:
| playMi marido está durmiendo ahora. | Mój mąż śpi w tej chwili. |
| playTu hermano está estudiando en su habitación. | Twój brat właśnie się uczy w swoim pokoju. |
| playEstamos preparando la cena. | Właśnie przygotowujemy kolację. |
- inna struktura, która też opisuje ciągłą czynność, ale kładzie nacisk na to, że ktoś nadal coś robi, to seguir + gerudnio:
| playseguir haciendo algo | wciąż/nadal coś robić |
| playseguir durmiendo | wciąż/nadal spać |
Oto jak odmienia się seguir (odmian nie będziemy tłumaczyć na polski, bo nie będziemy się posługiwać dosłownym znaczeniem czasowników):
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | sigo | seguimos |
| 2. osoba | sigues | seguís |
| 3. osoba | playsigue | siguen |
Zobaczmy to w zdaniach:
| playYa son las doce y mi marido sigue durmiendo. | Już dwunasta a mój mąż nadal śpi. |
| playLa boda se ha acabado, pero ellos siguen bailando. | Wesele się skończyło, ale oni wciąż tańczą. |
| playEste libro sigue siendo útil. | Ta książka nadal jest przydatna. |
- następna struktura opisuje stan ciągły, który trwa już długo i do tego określoną ilość czasu:
| playllevar haciendo algo, p.ej. 10 años | robić coś już długo, np. 10 lat |
| play llevar durmiendo 12 horas | spać już 12 godzin |
Oto odmiana llevar:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | llevo | llevamos |
| 2. osoba | llevas | lleváis |
| 3. osoba | lleva | llevan |
Zobaczmy to w zdaniach:
| playMi marido lleva durmiendo catorce horas. | Mój mąż śpi już czternaście godzin. |
| playTu hermano lleva estudiando seis años. | Twój brat uczy się sześć lat. |
| playLlevamos viviendo aquí mucho tiempo. | Mieszkamy tu już długo (dosł. dużo czasu). |
- podobne znaczenie ma następna struktura, z tym że podkreśla się ostentacyjność czynności:
| playandar haciendo algo | robić coś dość ostentacyjnie |
| playandar diciendo | chodzić i opowiadać |
Zobaczmy formy andar:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | ando | andamos |
| 2. osoba | andas | andáis |
| 3. osoba | anda | andan |
I przykłady:
| playPedro anda diciendo tonterías. | Pedro chodzi i opowiada głupoty. |
| playTu hermano anda contando que soy su novia. | Twój brat opowiada że jestem jego dziewczyną. |
| playLos chicos andan pidiendo dinero. | Chłopcy chodzą i proszą o pieniądze. |
- kolejna struktura opisuje czynność, która się rozwija, dzięki niej podkreśla się to, że coś dzieje się systematycznie i stopniowo w teraźniejszości. Kładzie również nacisk na dalszy rozwój czynności:
| playir haciendo algo | robić coś stopniowo |
| playir analizando | analizować po kolei |
Oto odmiana czasownika ir:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | playvoy | playvamos |
| 2. osoba | playvas | playvais |
| 3. osoba | playva | playvan |
No i przykładowe zdania:
| playPedro va leyendo un libro tras otro. | Pedro czyta książkę po książce. |
| playEn la clase vamos analizando los resultados. | Na lekcji analizujemy (krok po kroku) wyniki. |
| playLos precios van subiendo poco a poco. | Ceny powoli rosną. |
- podobne znaczenie ma kolejna perífrasis, z tym, że ona rozwija się od przeszłości do obecnego momentu, czyli kładzie nacisk na dotychczasowy przebieg danej aktywności:
| playvenir haciendo algo | robić coś stopniowo od jakiegoś czasu do teraz |
| playvenir escribiendo | pisać od jakiegoś czasu |
Odmieńmy czasownik venir:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | vengo | venimos |
| 2. osoba | playvienes | venís |
| 3. osoba | viene | vienen |
No i przykładowe zdania:
| playPedro viene escribiendo su autobiografía. | Pedro od jakiegoś czasu pisze swoją autobiografię. |
| playMarco y Luisa vienen contando las mismas historietas tontas. | Marco i Luisa opowiadają od dawna te same głupkowate historyjki. |
| playVengo repitiendo que el niño es un genio. | Od dawna powtarzam, że to genialne dziecko. |