Perífrasis verbales z infinitivo
Poznamy teraz perífrasis verbales łączące się z infinitivo czyli bezokolicznikiem. Oto one:
- bardzo popularną perífrasis jest struktura wyrażająca nakaz, dosyć subiektywny:
| playtener que hacer algo | musieć coś zrobić |
| playtener que estudiar | musieć się uczyć |
Odmieńmy czasownik tener:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | playtengo | playtenemos |
| 2. osoba | playtienes | playtenéis |
| 3. osoba | playtiene | playtienen |
Przykłady:
| playAhora Pedro tiene que estudiar. | Pedro musi się teraz uczyć. |
| playSi no queremos llegar tarde tenemos que salir ahora. | Jeśli nie chcemy się spóźnić, musimy teraz wyjść. |
| playTengo que comprar patatas. | Muszę kupić zieminiaki. |
- podobną strukturą jest hay que, z tym że tutaj rozkaz jest bardziej ogólny, nieosobowy:
| playhay que hacer algo | należy coś zrobić |
| playhay que estudiar | należy się uczyć |
Hay jest formą nieosobową, istnieje tylko jedna forma:
| playhay que | należy, trzeba |
A oto kilka przykładów:
| playPara pasar este examen hay que estudiar mucho. | Żeby zdać ten egzamin trzeba się dużo uczyć. |
| playAquí hay que girar a la izquierda. | Tutaj trzeba skręcić w lewo. |
| playPara ser sano hay que comer muchas verduras. |
Aby być zdrowym należy jeść dużo warzyw. |
- istnieje jeszcze jedna struktura, która wyraża obowiązek, powinność, a jest nią deber + infinitivo:
| playdeber hacer algo | musieć/być zobligowanym do zrobienia czegoś |
| playdeber pedir perdon | musieć przeprosić |
Czasownik deber , podobnie jak tener, odmienia się przez osoby i wygląda to następująco:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | debo | debemos |
| 2. osoba | debes | debéis |
| 3. osoba | playdebe | deben |
Spójrzmy jeszcze na parę przykładów:
| playDebo comer menos dulces. | Powinienem jeść mniej słodyczy. |
| playDebéis escuchar a vuestro profesor. | Powinniście słuchać swojego nauczyciela. |
| playDeben informar de los cambios en el horario. | Powinni informować o zmianach w rozkładzie. |
- jeśli chcemy opisać czynność, która niedawno się wydarzyła użyjemy struktury:
| playacabar de hacer algo | właśnie coś zrobić |
| playacabar de venir | właśnie przyjść |
Odmieńmy sobie czasownik acabar:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | acabo | acabamos |
| 2. osoba | acabas | acabáis |
| 3. osoba | acaba | acaban |
No i przykładowe zdania:
| playPedro acaba de llegar a la oficina. | Pedro właśnie przyszedł do biura. |
| playMarco y Luisa acaban de casarse. | Marco i Luisa niedawno się pobrali. |
| playAcabo de perder mi gato. | Właśnie zgubiłem kota. |
- kolejna perífrasis opisuje czynność, która się powtarza, bo ponownie ją wykonujemy:
| playvolver a hacer algo | zrobić coś ponownie |
| playvolver a pagar | zapłacić ponownie |
Oto odmiana volver:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | playvuelvo | playvolvemos |
| 2. osoba | playvuelves | playvolvéis |
| 3. osoba | playvuelve | playvuelven |
A oto przykłady:
| playPedro vuelve a beber cola. | Pedro znowu zaczyna pić colę. |
| playMarco vuelve a casarse. | Marco znowu się żeni. |
| playMis hijos vuelven a mentir. | Moje dzieci znowu kłamią. |
- następna struktura opisuje zaprzestanie jakiejś czynności:
| playdejar de hacer algo | przestać coś robić |
| playdejar de fumar | przestać palić |
Czasownik dejar odmienia się tak:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | dejo | dejamos |
| 2. osoba | dejas | dejáis |
| 3. osoba | deja | dejan |
A oto przykłady:
| playPedro deja de fumar. | Pedro przestaje palić. |
| playDejamos de hablar de Luisa. | Kończymy rozmawiać o Luisie. |
| playMis hijos son mayores y dejan de creer en Papá Noel. | Moje dzieci są duże i przestają wierzyć w Świętego Mikołaja. |
- jeśli chcemy zaznaczyć początek jakieś czynności użyjemy takiej oto perífrasis:
| playempezar a hacer algo | zacząć coś robić |
| playempezar a fumar | zacząć palić |
Tak się odmienia czasownik empezar:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | empiezo | playempezamos |
| 2. osoba | empiezas | empezáis |
| 3. osoba | empieza | empiezan |
Przykłady:
| playPedro empieza a fumar pipa. | Pedro zaczyna palić fajkę. |
| playManolo empieza a escribir su autobiografía. | Manolo zaczyna pisać swoją autobiografię. |
| playPaula y Julia empiezan a estudiar español. | Paula i Julia zaczynają uczyć się hiszpańskiego. |
- takiej struktury używamy, gdy chcemy opisać prawdopodobieństwo:
| playdeber (de) hacer algo | prawdopodobnie coś robić |
| playdeber (de) tener | prawdopodobnie mieć |
Odmiana deber:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | debo | debemos |
| 2. osoba | debes | debéis |
| 3. osoba | playdebe | deben |
Przykłady:
| playPedro no ha venido a la fiesta, debe estar muy enfermo. | Pedro nie przyszedł na imprezę, musi być bardzo chory. |
| Marco ya ha vuelto, deben ser las cinco. | Marco już wrócił, prawdopodobnie jest piąta. |
| Paula debe tener muchos admiradores, es muy guapa. | Paula musi mieć wielu admiratorów, jest bardzo ładna. |
- jeśli chcemy podkreślić, że czynność zaraz się zrealizuje, użyjemy:
| playestar a punto de hacer algo | zaraz coś się stanie/ być o krok od zrobienia czegoś |
| playestar a punto de salir | zaraz wyjść |
Odmianę estar widzieliśmy już wcześniej, więc przejdźmy do przykładów:
| playPedro está a punto de salir de casa. | Pedro zaraz wyjdzie z domu. |
| playEstamos a punto de terminar el trabajo. | Zaraz skończymy/właśnie kończymy pracę. |
| playEl gato está a punto de cazar un ratón. | Kot zaraz upoluje mysz. |
- struktura echarse a hacer algo łączy się tylko z kilkoma czasownikami, ale możecie spotkać się z nią bardzo często, szczególnie w mowie potocznej. Ta perífrasis opisuje czynność nagłą, następującą szybko, gwałtownie:
| playecharse a hacer algo | nagle coś zrobić |
| playecharse a correr | zacząć nagle biec/puścić się biegiem |
Konstrukcja ta używana jest z następującymi czasownikami: correr, andar, caminar, volar, llorar, reír, temblar.
Zerknijmy na odmianę czasownika echarse:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | me echo | nos echamos |
| 2. osoba | te echas | os echáis |
| 3. osoba | se echa | se echan |
Czas na przykłady z użyciem echarse a hacer algo:
| playJavi se echa a llorar cuando su madre lo deja en la guardería. | Javi wybucha płaczem, kiedy mama zostawia go w przedszkolu. |
| playSiempre cuando ves un perro grande te echas a correr. | Zawsze kiedy widzisz dużego psa, zaczynasz biec/uciekać. |
| playLos profesores están irritados cuando alguien se echa a reír en clase. | Nauczyciele są źli, kiedy ktoś wybucha śmiechem na lekcji. |
- struktury ponerse a hacer algo też użyjemy, gdy chcemy podkreślić gwałtowność zmiany. Ta perífrasis może dotyczyć stanu emocjonalnego lub pogody:
| playponerse a hacer algo | zabrać się za coś/stać się nagle |
| playponerse a estudiar | zabrać się do uczenia |
Odmiana ponerse:
| Singular | Plural | |
| 1. osoba | me pongo | nos ponemos |
| 2. osoba | te pones | os ponéis |
| 3. osoba | se pone | se ponen |
Przykłady:
| playEn junio Pedro se pone a estudiar. | W czerwcu Pedro bierze się za naukę. |
| playMira, se pone a llover. | Patrz, zaraz będzie padać. |
| playPaula se pone nerviosa cada vez que habla con su jefa. | Paula zaczyna się denerwować zawsze gdy rozmawia ze swoją szefową. |