Zestawienie czasów przeszłych - język hiszpański
Powtórzmy teraz czasy przeszłe.
Zaczniemy od Pretérito Perfecto. Pamiętacie, kiedy możemy go używać?
- Po pierwsze, do opisywania czynności, które wydarzyły się niedawno.
- Po drugie, do opowiadania o naszych doświadczeniach.
Ważne, by czynności wyrażane w tym czasie miały jakiś związek z teraźniejszością. Niezależnie od tego, czy mówimy o tym, co robiliśmy dziś, w tym roku czy w ciągu całego naszego życia, dotyczy to okresu, który jeszcze się nie zakończył. Czyli tak naprawdę nie sama czynność ma bezpośredni związek z chwilą obecną, ale przedział czasowy, o którym mówimy. Dziś, bo dzień dzisiejszy nadal trwa; w tym roku, ponieważ ten rok też jeszcze trwa; w ciągu naszego życia, gdyż żyjemy, mamy się dobrze i chcemy, by było to jasne :)
Oto zdania z czasownikami z I grupy koniugacyjnej -AR:
| playHe trabajado por la mañana. | Rano pracowałem. |
| playHas estado en Chile muchas veces. | Byłeś w Chile wiele razy. |
| playHa llegado esta semana. | Przyjechał w tym tygodniu. |
| playNunca hemos cantado en público. | Nigdy nie śpiewaliśmy publicznie. |
| playSiempre habéis viajado mucho. | Zawsze dużo podróżowaliście. |
| playHan hablado hasta ahora. | Rozmawiali do tej pory. |
II grupa koniugacyjna -ER:
| playHe corrido por la mañana. | Rano biegałem. |
| playHas tenido la oportunidad muchas veces. | Miałeś szansę/okazję wiele razy. |
| playHa comido ya. | Już jadł. |
| playNunca hemos perdido nada. | Nigdy nic nie zgubiliśmy. |
| playSiempre habéis visto muchas películas. | Zawsze oglądaliście dużo filmów. |
| playNo han vuelto hasta ahora. | Do tej pory nie wrócili. |
Jeszcze przykłady z III grupy koniugacyjnej -IR:
| playHe salido por la mañana. | Wyszedłem rano. |
| playHas mentido muchas veces. | Wiele razy skłamałeś. |
| playHa escrito esta semana. | Pisał w tym tygodniu. |
| playNunca hemos ido al extranjero. | Nigdy nie pojechaliśmy za granicę. |
| playTodavía no habéis traducido el texto. | Jeszcze nie przetłumaczyliście tekstu. |
| playHan dormido hasta ahora. | Spali do tej pory. |
Teraz czas przeszły dokonany, Pretérito Indefinido, opisujący wydarzenia mające miejsce w konkretnym momencie w przeszłości. Od Pretérito Perfecto różni się tym, że mówi o sytuacjach, które rozpoczęły się i zakończyły w przeszłości, nie mają większego związku z chwilą obecną. Pretérito Indefinido to czas bardzo konkretny, określony, podczas gdy Pretérito Perfecto może opowiadać o przeszłości w sposób bardzo ogólny.
Przykłady z czasownikami z I grupy:
| playTrabajé ayer. | Wczoraj pracowałem. |
| playEstuviste allí el lunes pasado. | Byłeś tam w zeszły poniedziałek. |
| playLa carta llegó el mes pasado. | List doszedł w zeszłym miesiącu. |
| playHace dos años cantamos en un grupo. | Przed dwoma laty śpiewaliśmy w zespole. |
| playViajasteis por Italia el año pasado. | W zeszłym roku podróżówaliście po Włoszech. |
| playHablaron conmigo hace tres días. | Rozmawiali ze mną trzy dni temu. |
Czasowniki z II grupy:
| playCorrí 10 kilómetros ayer. | Wczoraj przebiegłem 10 kilometrów. |
| playLa semana pasada tuviste una entrevista de trabajo. | W zeszłym tygodniu miałeś rozmowę o pracę. |
| playComió hace dos horas. | Zjadł dwie godziny temu. |
| playHace dos años perdimos las maletas en el aeropuerto. | Przed dwoma laty zgubiliśmy walizki na lotnisku. |
| playAnoche visteis a Juan. | Zeszłej nocy widzieliście Juana. |
| playVolvieron de vacaciones hace tres días. | Wrócili z wakacji trzy dni temu. |
No i czasowniki z III grupy:
| playAyer salí a cenar con mis amigos. | Wczoraj wyszedłem z przyjaciółmi na kolację. |
| playAnoche, cuando hablamos, me mentiste a la cara. | Wczoraj wieczorem, kiedy rozmawialiśmy, skłamałeś mi w żywe oczy. |
| playEscribió su último libro el año pasado. | Swoją ostatnią książkę napisał w zeszłym roku. |
| playHace dos años fuimos a Venezuela. | Dwa lata temu pojechaliśmy do Wenezueli. |
| playLa semana pasada tradujisteis todo el libro. | W zeszłym tygodniu przetłumaczyliście całą książkę. |
| playEl domingo durmieron hasta tarde. | W niedzielę spali do późna. |
Teraz przypominimy sobie czas przeszły niedokonany, Pretérito Imperfecto. Nazywany jest czasem niedokonanym trochę dla uproszczenia, byśmy wiedzieli kiedy go użyć w zestawieniu z Pretérito Indefinido. Różnice między tymi dwoma czasami można w skrócie przedstawić w następujący sposób:
- Pretérito Indefinido, ponieważ lubi konkrety, służy do opisywania akcji, następujących po sobie czynności, tej części historii, która zapewnia rozwój wydarzeń.
- Pretérito Imperfecto jest uzupełnieniem historii opowiadanej w Indefinido. To czas opisowy, który jest tłem dla akcji, mówi o okolicznościach, emocjach, stanach towarzyszących poszczególnym czynnościom. Poza tym opisuje rutynę w przeszłości oraz może służyć do podkreślania wydłużonych czynności. Jeśli dłuższa czynność jest przerywana przez krótszą, to pierwsza będzie wyrażona za pomocą Imperfecto, druga zaś w Indefinido.
I grupa przykłady z czasownikami zakończonymi na -AR:
| playTrabajaba los domingos. | W niedziele pracowałem. |
| playEstabas triste. | Byłeś smutny. |
| playEl tren llegaba siempre a las 2. | Pociąg przyjeżdżał zawsze o drugiej. |
| playCantábamos cuando entró Miguel. | Śpiewaliśmy, kiedy wszedł Miguel. |
| playViajabais mucho cuando erais jóvenes. | Podróżowaliście dużo, kiedy byliście młodzi. |
| playLos vecinos hablaban todo el tiempo del robo. | Sąsiedzi ciągle rozmawiali o kradzieży. |
II grupa koniugacyjna -ER:
| playCorría los domingos. | W niedziele biegałem. |
| playAntes tenías mucha energía. | Kiedyś miałeś dużo energii. |
| playComía mucho aquel invierno. | Jadł dużo tamtej zimy. |
| playSiempre perdíamos los partidos. | Zawsze przegrywaliśmy mecze. |
| playDe niños veíais muchas películas en el cine. | Jako dzieci oglądaliście dużo filmów w kinie. |
| playMis amigos normalmente volvían de vacaciones en agosto. | Moi przyjaciele zazwyczaj wracali z wakacji w sierpniu. |
III grupa, czyli czasowniki z końcówką -IR:
| playAntes siempre salía los viernes por la noche. | Kiedyś zawsze wychodziłem w piątkowe wieczory. |
| playDe pequeño mentías mucho. | Jako dziecko dużo kłamałeś. |
| playEscribía muchos poemas cuando era adolescente. | Pisał dużo wierszy, kiedy był nastolatkiem. |
| playEn verano íbamos a la playa todos los días. | Latem chodziliśmy na plażę każdego dnia. |
| playTraducíais muchos artículos durante los estudios. | Tłumaczyliście wiele artykułów w czasie studiów. |
| playLos padres dormían cuando su hijo empezó a llorar. | Rodzice spali, kiedy ich dziecko zaczęło płakać. |
Pozostał nam jeszcze czas zaprzeszły, Pretérito Pluscuamperfecto. W języku polskim tłumaczony jest jak zwykły czas przeszły, ponieważ nie ma innej możliwości. Jednak w języku hiszpańskim wyróżnia się na tle pozostałysz czasów przeszłych, gdyż opisuje to, co wydarzyło się przed danym momentem w przeszłości. Najczęściej używany jest w zestawieniu z Pretérito Indefinido. Dużą rolę odgrywa w mowie zależnej.
Przykłady z czasownikami I grupy:
| playHabía trabajado cuando vinieron. | Kiedy przyszli już pracowałem. |
| playHabías estado listo cuando vine. | Kiedy przyszedłem już byłeś gotowy. |
| playMe dijo que había llegado antes. | Powiedział mi, że przyjechał wcześniej. |
| playYa habíamos cantado aquella canción. | Już śpiewaliśmy tę piosenkę. |
| playCuando tuve la idea de organizar una excursión, ya habíais viajado solos. | Kiedy wpadłem na pomysł zorganizowania wycieczki, już wyruszyliście w podróż sami. |
| playSus padres le dijeron que habían hablado con los profesores. | Rodzice powiedzieli mu, że rozmawiali z nauczycielami. |
Czasowniki II grupy:
| playHabía corrido cuando vino la policía. | Kiedy przyszła policja już pobiegłem/wybiegłem. |
| playNo sabía que habías tenido tantos problemas. | Nie wiedziałem, że miałeś tyle problemów. |
| playMe dijo que había comido antes. | Powiedział mi, że zjadł wcześniej. |
| playYa habíamos perdido cuando apareció nuestro entrenador. | Kiedy pojawił się nasz trener, już (zdążyliśmy) przegrać. |
| playMe dijisteis que ya habíais visto aquellas fotos. | Powiedzieliście, że już widzieliście te zdjęcia. |
| playYa habían vuelto de vacaciones cuando nosotros partimos. | Wrócili z wakacji zanim my wyjechaliśmy. |
Czasowniki III grupy:
| playHabía salido cuando vinieron a mi casa. | Kiedy przyszli do mojego domu, już wyszedłem. |
| playHabías mentido cuando vine. | Kiedy przyszedłem już napisałeś. |
| playMe dijo que había escrito antes. | Powiedział mi, że wcześniej napisał. |
| playYa habíamos ido cuando empezaron a bailar. | Wyszliśmy zanim zaczęli tańczyć. |
| playCuando terminó la conferencia ya habíais traducido todo. | Przetłumaczyliście wszystko, zanim konferencja się skończyła. |
| playLos niños ya habían dormido cuando volviste de trabajo. | Dzieci już spały, kiedy wróciłeś z pracy. |