Zaimki pytające - język hiszpański
Zaimki pytające występują oczywiście w pytaniach. Bardzo ważne jest to, że zawsze są akcentowane, aby odróżnić je od zaimków względnych (que, cual, quien, etc.):
play¿Cómo estás? | Jak się masz? |
play¿Qué pasa? | Co się dzieje/co jest? |
play¿Dónde está el banco? | Gdzie jest bank? |
Oto zestawienie zaimków pytających:
playqué | co |
playcuál | jaki, jaka |
playquién | kto |
playcuándo | kiedy |
playcuánto | ile |
playdónde | gdzie |
playcómo | jak |
playpor qué | dlaczego |
Zwróćmy uwagę, że w hiszpańskim nie ma zaimka 'czy': pytania z 'czy' tworzy się zmieniając tylko intonację zdania i dodając dwa znaki zapytania:
¿Este asiento está libre? | Czy to miejsce jest wolne? |
play¿Tienes dos bolígrafos? | Czy masz dwa długopisy? |
Gdy tworzymy pytania z użyciem zaimków pytających, wskakują one na początek zdania.
Przyjrzyjmy się teraz każdemu z nich po kolei.
Zaimek QUÉ tłumaczy się najczęściej jako co, ale może znaczyć też jaki, który. Używamy go do tworzenia dwóch rodzajów pytań:
1. Gdy pytamy o coś bardzo ogólnie, bez określania kategorii oraz gdy chcemy, by ktoś zdefiniował nam jakieś pojęcie, np.:
play¿Qué tal? | Jak się masz? |
play¿Qué haces? | Co robisz/czym się zajmujesz? |
play¿Qué es esto? | Co to jest? |
play¿Qué significa "el mundo"? | Co znaczy "el mundo"? |
2. Zaimek QUÉ + rzeczownik są używane, gdy mamy określoną kategorię pojęć i pytamy o jeden z jej elementów. Weźmy na przykład słowo kanapka, czyli el bocadillo. Gdybyśmy nie wiedzieli, czym jest kanapka, zapytalibyśmy: ¿Qué es el bocadillo? Co to jest kanapka? (Funkcja nr 1 zaimka QUÉ). Jeśli jednak wiemy, czym jest i chcemy zapytać o konkretny rodzaj kanapki, powiemy, np.: ¿Qué bocadillo quieres? Jaką chcesz kanapkę? W tego typu pytaniach "qué" tłumaczymy "jaki, który".
playA: ¿Qué color te gusta? | playB: Me gusta el azul. |
A: Jaki/który kolor ci się podoba? | B: Podoba mi się niebieski. |
playA: ¿Qué lenguas hablas? | playB: Hablo polaco y español. |
A: Jakimi językami mówisz? | B: Mówię po polsku i hiszpańsku. |
playA: ¿Qué país tiene la capital en Buenos Aires? | playB: Argentina. |
A: Jaki/który kraj ma stolicę w Buenos Aires? | B: Argentyna. |
Zaimek CUÁL ma dwie formy: cuál dla liczby pojedynczej i cuáles dla liczby mnogiej. Tłumaczymy go na polski: jaki, jaka, jakie lub który, która, które. Jego użycie jest takie jak w Funkcji nr 2 zaimka QUÉ, tyle, że CUÁL nie może występować z rzeczownikiem, a zamiast tego stoi w parze z czasownikiem:
playA: ¿Cuál es tu color favorito? | playB: Mi color favorito es el azul./Me gusta el azul. |
A: Jaki jest twój ulubiony kolor? | B: Mój ulubiony kolor to niebieski./Podoba mi się niebieski. |
playA: ¿Cuáles son las lenguas oficiales de España? | playB: El español, el gallego, el catalán y el vasco. |
A: Jakie są języki urzędowe Hiszpanii? | B: Hiszpański, galicyjski, kataloński i baskijski. |
playA: ¿Cuál es la capital de Argentina? | playB: Buenos Aires. |
A: Jaka jest stolica Argentyny? | B: Buenos Aires. |
Zaimek QUIÉN, czyli kto, kim również ma dwie formy: quién dla liczby pojedynczej i quiénes dla liczby mnogiej. Możemy go używać wyłącznie w pytaniach o osoby, np.:
play¿Quién eres? | Kim jesteś? |
play¿Quién vive en este piso? | Kto mieszka w tym mieszkaniu? |
play¿Quiénes son estas mujeres? | Kim są te kobiety? |
Zaimek CUÁNDO, czyli kiedy, ma tylko jedną formę. Używamy go do pytania o czas, porę, moment, w którym coś się wydarzyło lub dopiero się zdarzy:
play¿Cuándo vuelves de vacaciones? | Kiedy wracasz z wakacji? |
play¿Cuándo naciste? | Kiedy się urodziłeś? |
Uwaga! Żeby zapytać o konkretną godzinę, będziemy używać wyrażenia a qué hora:
play¿A qué hora te levantas? | O której godzinie wstajesz? |
play¿A qué hora empieza la película? | O której zaczyna się film? |
Zaimek CUÁNTO, który znaczy ile, ma aż cztery formy: cuánto, cuánta, cuántos, cuántas. Dzieje się tak, ponieważ dostosowuje się rodzajem i liczbą do rzeczownika, z którym występuje w zdaniu.
play¿Cuánto trabajo tienes? | Ile masz pracy? |
play¿Cuánta gente vive aquí? | Ile osób tu mieszka? |
play¿Cuántos hijos tienes? | Ile masz dzieci? |
play¿Cuántas personas trabajan en esta empresa? | Ile osób pracuje w tej firmie? |
Poza tym, forma rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej używana jest, gdy po zaimku występuje czasownik:
play¿Cuánto cuesta este coche? | Ile kosztuje ten samochód? |
play¿Cuánto cuestan estos zapatos? | Ile kosztują te buty? |
play¿Cuánto ganas? | Ile zarabiasz? |
Zaimek DÓNDE, czyli gdzie, ma jedną formę i jest używany do pytań o miejsce:
play¿Dónde vives? | Gdzie mieszkasz? |
play¿Dónde está la farmacia? | Gdzie jest apteka? |
play¿Dónde puedo comprar un billete? | Gdzie mogę kupić bilet? |
Zaimek CÓMO, czyli jak lub jaki, również ma tylko jedną formę. Służy do pytania o sposób wykonania danej czynności lub o cechę obiektu, człowieka. Różni się zatem od CUÁL, który, jak pamiętamy, pytał o sam obiekt, nie zaś o jego charakterystykę.
play¿Cómo te llamas? | Jak się nazywasz? |
play¿Cómo es él? | Jaki on jest? |
play¿Cómo vas al trabajo? | Jak idziesz/jedziesz do pracy? |
play¿Cómo son tus padres? | Jacy są twoi rodzice? |
Zaimek POR QUÉ oznacza dlaczego i pyta o przyczynę działań, postępowania. Pytanie: Por qué no...? może też wyrażać sugestię, zachęcać do zrobienia czegoś.
play¿Por qué aprendes español? | Dlaczego uczysz się hiszpańskiego? |
play¿Por qué la cebra tiene rayas? | Dlaczego zebra ma paski? |
play¿Por qué no quieres comer? | Dlaczego nie chcesz jeść? |
play¿Por qué no vamos al cine esta tarde? | Może byśmy poszli do kina wieczorem? |
Do zaimków można dodawać też różne przyimki, tworząc nowe znaczenia. Te przyimki to:
- para czyli dla, na:
play¿Para quién es el regalo? | Dla kogo jest ten prezent? |
play¿Para cuándo lo preparamos? | Na kiedy to przygotowujemy? |
- de czyli z:
play¿De dónde eres? | Skąd jesteś? |
play¿De qué país eres? | Z jakiego kraju jesteś? |
- a czyli do
play¿A quién has llamado? | Do kogo dzwoniłeś? |
play¿Adónde vas? | Dokąd idziesz? |
- con czyli z (z kim, z czym):
play¿Con qué frecuencia vas al cine? | Jak często chodzisz do kina? (dosł. Z jaką częstotliwością...?) |
play¿Con quién vives? | Z kim mieszkasz? |
- en czyli w:
play¿En qué ciudad vives? | W którym mieście mieszkasz? |
play¿En quién crees? | W kogo wierzysz? |