Lección número nueve - ¿Cómo se llaman ustedes?

Observaciones Obserwacje

W Hiszpanii panują stosunki bardzo bezpośrednie i formy usted/ustedes używa się generalnie dosyć rzadko. Per Pan/Pani zwraca się do osób w podeszłym wieku lub też gdy chce się wyrazić szczególny szacunek (np. rozmawiając z rodzicami swojego kolegi). Jak łatwo zauważyć, Pan/Pani oraz Państwo to tak jak w języku polskim trzecia osoba (odpowiednio liczby pojedynczej oraz mnogiej), a więc czasownik odmienia się tak jak przy osobach on/ona oraz oni/one. Odnośnie bezpośrednich stosunków panujących w Hiszpanii warto też skomentować, iż hiszpańskie hola (cześć) można powiedzieć praktycznie do każdego (czasami łącząc je z innym powitaniem, np. z buenos días jak w pierwszym dialogu tej lekcji). Bardzo często trzeba wobec tego przetłumaczyć hola na polskie dzień dobry, bo przecież nie jest w Polsce do pomyślenia powiedzenie cześć wchodząc np. do sklepu.

Warto pamiętać, że w Ameryce Łacińskiej nie istnieje w ogóle forma vosotros. Zamiast tego używa się formy ustedes wraz z odmianą czasownika w trzeciej osobie liczby mnogiej. Ustedes znaczy tam wobec tego zarówno Państwo, jak też po prostu wy. Generalnie używa się tam też częściej formy usted zamiast tú.

W dialogach można również zauważyć, iż inaczej mówi się po hiszpańsku przepraszam, zwracając się do kogoś na ty (wtedy mówi się perdona) a inaczej gdy używa się formy Pan/Pani (perdone). Istnieje też forma neutralna (perdón), którą można użyć niezależnie od wspomnianej kwestii.

Czasowniki zwrotne nawet gdy występują w zdaniu w bezokoliczniku (jak w jednym z dialogów czasownik levantarse - wstawać), muszą mieć odpowiednio odmienioną końcówkę zwrotną. Tzn. mówi się np. vosotros os levantáis (wy wstajecie) - z końcówką zwrotną postawioną przed czasownikiem; ale gdy chcemy użyć czasownika zwrotnego w bezokoliczniku mamy dwie możliwości:
a) vosotros queréis levantaros (wy chcecie wstać) - z odpowiednio odmienioną końcówką, ale przylejoną z tyłu do czasownika; lub też
b) vosotros os queréis levantar (wy chcecie wstać) - również z odmienioną końcówką, ale postawioną przed pierwszym czasownikiem.
Os nie może zostać postawione pomiędzy tymi dwoma czasownikami!
Analogicznie powiemy: yo puedo levantarme lub yo me puedo levantar (ja mogę wstać); tú tienes que levantarte lub tú te tienes que levantar (ty musisz wstać); él quiere llamarse lub él se quiere llamar (on chce się nazywać); nosotros podemos llamarnos lub nosotros nos podemos llamar (my możemy się nazywać); ellos quieren levantarse lub ellos se quieren levantar (oni chcą wstać).

Na koniec należy też wspomnieć o czasownikach nieregularnych, które pojawiły się w tej lekcji: querer (chcieć, kochać), poder (móc) oraz tener (mieć). Nieregularność, która się tu pojawia ma pewien konkretny wzór.
1) Querer - nieregularność polega na wymianie litery e na ie (od teraz będzie to oznaczane w następujący sposób - e:ie). Wymiana ta nie występuje jednak we wszystkich osobach - pierwsza i druga osoba liczby mnogiej odmieniają się zupełnie regularnie. Tak więc mówimy: yo quiero, tú quieres, él quiere, ellos quieren, ale nosotros queremos, vosotros queréis. Należy pamiętać, że ten wzór odmiany pojawia się we wszystkich czasownikach tego typu. Tak więc gdy w kolejnych lekcjach pojawi się nowy czasownik z oznaczeniem (e:ie), wystarczy to do prawidłowej odmiany tego czasownika przez osoby, według tego samego wzoru co czasownik querer.
2) Poder - nieregularność polega na wymianie litery o na oe (o:ue). I znowu nieregularność ta nie dotyczy pierwszej i drugiej osoby liczby mnogiej. Tak więc mówimy: yo puedo, tú puedes, él puede, ellos pueden, ale nosotros podemos, vosotros podéis. I podobnie, nieregularność tego typu również pojawia się w wielu innych czasownikach.
3) Tener - jest to czasownik, w którym dwa typy nieregularności nakładają się na siebie (zdarza się to również w innych czasownikach). Pojawia się tu nieregularność tego samego typu co w czasowniku hacer (yo hago), ale równocześnie też wymiana e:ie. W tej sytuacji odmiana wygląda następująco: yo tengo, ale potem tú tienes, él tiene, ellos tienen, i oczywiście odmiana regularna nosotros tenemos, vosotros tenéis. Tego typu nieregularność będzie w kolejnych lekcjach oznaczana następująco: np. tener (yo tengo, e:ie)